Okullarda Covid-19 riski en yüksek nokta; tuvaletler

Avrupa Is?tma Havaland?rma Dernekleri Federasyonu'nun okul binalar? için haz?rlad??? Covid-19 rehberindeki kurallar? Türkçe'ye çeviren, mekanik sistemler uzman? makine mühendisi Filiz Pehlivan, okullarda ö?rencileri bekleyen risklere dikkat çekti. Koronavirüs yay?lma yollar?n?n özetlendi?i rehberde konunun okuldaki s?hhi tesisat ve havaland?rma sistemleri aç?s?ndan de?erlendirildi?ini belirten Pehlivan, "Rehberde ne diyor? 'Lütfen her bir tuvalette çocuklar için klozetlerin üzerine klozet kapa??n? kapat?p daha sonra sifona bas?n' talimat? yaz?n. 'Musluklar? fotoselli yap?n'. Yani çocuklar muslu?a dokunmas?nlar, ellerini alt?na koyduklar? anda su aks?n. Biliyorsunuz bu asl?nda bizim rehberlerimizde de var. Al??veri? merkezleri için ya da ofisler için gerçekten gerekli olan ve rehberde de ?art ko?ulan konudur bu ama maalesef okullar için böyle bir ?art? göremiyoruz. Buna dikkat çekmek laz?m" dedi.



'TUVALETTE MASKE ÇIKARILMAMALI, MUSLU?A DOKUNULMAMALI'

Hastanelerin tuvaletleri ile ilgili yap?lan bilimsel çal??malarda, tuvaletlerdeki Covid-19 virüsü oran?n?n normal odalara göre çok daha üst düzeyde bulundu?unu kaydeden Pehlivan, "Yani tuvaletler gerçekten bizim 's?cak nokta' dedi?imiz yerler ki bunlar da özellikle alt?n? çizmi?. Tuvaletlerde varsa mekanik havaland?rma yani fanl? sistemlerinizi 7 gün 24 saat çal??t?r?n. Fan çal???rken de tuvalet pencerelerini kapat?n ters ak?m yaratmamak için. E?er mekanik havaland?rma da yoksa muhakkak tuvalet pencerelerini devaml? aç?k tutacaks?n?z ama önerilen mekanik havaland?rma yapmak tuvaletlere. ?nan?n bunlar da çok basit, çok cüzi rakamlara yap?labilecek ?eyler. Yani bir pencerenin üzerine koyulacak fan pek çok riski bertaraf edebilir. Tuvalette de çocuklar?m?z maskelerini ç?karmayacaklar ve kesinlikle armatürlere e?er fotoselli de?ilse dokunmayacaklar, musluklar? peçeteyle kapatacaklar mesela. Yani oradaki her türlü dokunma noktas? risk ta??yor. Tuvaletler koronavirüsün yay?lmas? aç?s?ndan en s?cak nokta" diye konu?tu.



'SINIFLARDAK? KARBOND?OKS?T ORANI ÖLÇÜLMEL?'

Makine mühendisi Pehlivan, rehberin, s?n?flardaki karbondioksit seviyesinin kontrol edilmesinin önemine de i?aret etti?ini belirterek, "S?n?flar?n karbondioksit seviyesini ölçmek gerekiyor. Karbondioksit seviyesiyle siz o s?n?ftaki havan?n kirlenip kirlenmedi?ini, mikroorganizma üreyip üremedi?ini kontrol edebilirsiniz. ?imdi bak?n normal ?artlarda bile karbondioksit miktarlar? 1000 ppm dedi?imiz de?erin üzerine ç?kt??? zaman s?n?flarda ö?renciler derse konsantre olam?yor, derse katk?s? azal?yor, bunlar bilimsel çal??malarla belirlenmi?. Ve ?u da ölçümlenmi? ki normal havaland?rmas? olmayan s?n?flarda karbondioksit de?erleri 1500 ile 3 bin ppm aras?nda de?i?iyor ve böyle kirli bir ortamda her türlü enfeksiyona aç?k olunabiliyor, mikroorganizmalar üreyebiliyor" dedi. 



'KI? AYLARINDA MEKAN?K HAVALANDIRMA ?ART'

S?n?flar? havaland?rman?n virüsün yay?lmas?n? engellemedeki kritik öneminin alt?n? çizen Filiz Pehlivan, özellikle k?? aylar?nda havaland?rman?n çok daha önemli hale gelece?ini dile getirdi. Pehlivan, ?unlar? kaydetti:

"?imdi biz diyoruz ki 'Pencereler devaml? aç?k kals?n' hatta mekanik havaland?rma oldu?unda bile pencereler aç?k kals?n. Bu durumda k?? ?artlar?nda hem çocuklar?m?z? ü?ütmemek hem de s?n?f? havaland?rmak zorunday?z. Bu noktada t?kan?yoruz. O nedenle mekanik havaland?rma yap?lmas? gerekti?inin alt?n? çiziyoruz. Yani bu yap?labilir, yap?las? bir ?eydir. Bunu yapamad???m?z zaman s?n?ftaki bir çocu?un bütün s?n?fa bula?t?rma riski var. Yani bundan daha büyük bir risk olabilir mi? Çünkü pencereleri devaml? aç?k tutmak mümkün olmayacak, ço?u ilimizde d?? ortam ?artlar? müsait olmad??? için bu nedenle ya pencereler en az?ndan yar?m ?ekilde devaml? aç?k olacak ya da bu s?n?flara mekanik havaland?rma deste?i sa?layaca??z."



'ISI GER? KAZANIM C?HAZI ?LE HAVALANDIRMA YAPILAB?L?R'

Filiz Pehlivan, salg?n?n yay?lmas?n? engellemek için ortam s?cakl???n?n 22 derecenin üzerinde ve ba??l nem oran?n?n yüzde 40 ile 60 aras?nda olmas? gerekti?ini belirterek, s?n?flara taze hava giri?inin sa?lanabilmesi için ?u öneride bulundu:

"Virüsün etkisini azaltmak için ortam ?art?n? bir kere s?cakl?k ve nem ile kontrol etmeniz gerekiyor ve ortamdaki taze hava miktar?n? da sa?laman?z gerekiyor. Ben ne yapt?m buraya, bir ?s? geri kazan?m cihaz? yerle?tirdim. Ortam havas?n?, pis havas?n? emerken d??ar? at?yorum. D??ar?dan ald???m taze havay? da ortama bas?yorum. Burada belirledi?im kapasiteler de o s?n?f?n alan?na ve ortamda kaç ö?renci bulunabilece?ine göre belirlenmi? bir hava debisi. Nas?l bir rakam verebilirim? Mesela 5 bin lira ile 10 bin lira aras?nda bir s?n?f?n maliyeti de?i?ebilir, diye dü?ünüyorum. Tabi ki buna devletin yol göstermesi, bir seferberlik ba?lat?lmas?yla çok daha uygun rakamlara da yap?labilir."